Nasz patron

Karol Miarka

Karol Miarka

Urodził się 22 października 1825 r. w Pielgrzymowicach pod Pszczyną. Był śląskim pisarzem i publicystą, wydawcą, drukarzem, działaczem polityczno-oświatowym. W 1846 r. ukończył seminarium w Głogówku, od 1850 r. w Pielgrzymowicach był nauczycielem i organistą, następnie pisarzem gminnym i sędzią polubownym.

Na ukształtowanie świadomości Miarki wywarł pewien wpływ B. J. Bogedain, rzecznik nauki języka polskiego wśród Polaków, a zwłaszcza P. Stalmach i J. Chociszewski, korektorzy jego debiutanckiej powieści o początkach chrześcijaństwa na Górnym Śląsku „Klemensowa Górka”. W latach 1861 – 1868 współpracował z czasopismem „Gwiazdka Cieszyńska”. Był czynnym organizatorem śląskiego ruchu społecznego i kulturalnego, przyczynił się znacznie do nawiązania kontaktów Śląska z innymi dzielnicami Polski. W latach 1868 – 69 redagował czasopisma „Zwiastun Górnośląski”, a następnie w Królewskiej Hucie (Chorzów) wydawał „Katolika” (1869-80), jedno z ważniejszych pism walczących o polskość ludu śląskiego. Założył nakładową Księgarnię Katolicką, w 1870 zainicjował serię Biblioteka Katolicka, wydawał kalendarze; powołał stowarzyszenie Kasyno Katolickie, w którym od 1870r. organizował amatorskie spotkania teatralne. Związany z niemiecką partią Centrum, przeciwstawiał się polityce kulturkampfu, za co był prześladowany i kilkakrotnie więziony. W latach 1875 – 1880 kontynuował działalność w Mikołowie, gdzie założył drukarnię; poza „Katolikiem” wydawał inne pisma, jak tygodnik o charakterze oświatowo – moralistycznym „Monika”. Twórczość publicystyczną i literacką traktował na równi, wiążąc je z konkretną sytuacją na Śląsku. Deklaratywne dla stanowiska Miarki wobec sprawy narodowej stały się artykuły w „Gazetce Cieszyńskiej”: „Głos wołającego na puszczy górnośląskiej” (1863), skierowany przeciw germanizacji i Ślązakom jej ulegającym, oraz „Pruski Górnoślązak i Wielkopolanin” (1865 – 66), reportaż z podróży po Wielkopolsce, wskazujący na więzi tego regionu ze Śląskiem. Głośne też stały się artykuły polityczne w „Katoliku” (m. in. „Otwarty list do księcia Bismarcka”). Wymowę ideową miały liczne utwory literackie o charakterze popularnym, m.in. powieści historyczne („Husyci na Górnym Śląsku” 1865, „Szwedzi w Lędzinach” 1868, „Żywcem zamurowana” 1870) i współczesne, często nawiązujące do walk wyzwoleńczych, zwłaszcza powstania 1863 (druk. W „Katoliku”: „Sądy boże” 1870, wyd. os. 1895, „Petronela, pustelnica na Górze św. Anny” 1876-77, wyd. os. 1877), oraz utwory scen. („Kultura”, „Gwiazdka Cieszyńska” 1864, wyd. os. Pt. „Kulturnik” 1895); nowością w Śląskiej literaturze regionalnej była powieść o wątkach sensacyjnych („Bóg widzi” 1873). Tworzywem literackim były dla Miarki podania i pieśni ludowe, kroniki, utwory J. Lompy, W. Rzewuskiego, L. Siemieńskiego. Nawiązywał do form ludowych, gawędy i teatru, podkreślał koloryt lokalny, m. in. Przez wprowadzenie przysłów. Zmarł 15. sierpnia 1882r. w Cieszynie.

Źródło: Literatura Polska – przewodnik encyklopedyczny PWN, Warszawa 1984.